Aż 81 proc. respondentów badania Hays Poland wskazało, że najwyższe stanowiska w ich firmach zajmują mężczyźni. Wśród firm z branży finansowo-księgowej odsetek kobiet w zarządach wynosi 20 proc.
Jak wynika z przeprowadzonego w 2019 r. badania Hays Poland Kobiety na rynku pracy. Kompetencje i różnorodność, odsetek kobiet zarządzających firmami wzrósł z 15 proc. w 2018 r. do 18 proc. Ponadto z danych Eurostatu wynika, że w Polsce kobiety stanowią 21 proc. członków zarządów w największych spółkach publicznych. Choć w ciągu ostatnich pięciu lat udział ten wzrósł o 9 pp., jest to ciągle wynik poniżej unijnej średniej (26,7 proc.). I wciąż aż 81 proc. najwyższych stanowisk w firmach zajmują mężczyźni.
Podobnie jest w branży finansowo-księgowej, gdzie odsetek mężczyzn zarządzających firmami wynosi 80 proc.:
Płeć osoby zarządzającej firmą, w której pracujesz
Kobieta |
20% |
Mężczyzna |
80% |
Nie wiem |
0% |
Reprezentacja kobiet na stanowiskach managerskich jest wyższa. Dla 54 proc. ankietowanych ze wszystkich branż bezpośrednim przełożonym jest mężczyzna, podczas gdy w branży finansowo-księgowej kobiety na stanowiskach menedżerskich stanowią 50 proc. kadry kierowniczej:
Płeć bezpośredniego przełożonego
Kobieta |
50% |
Mężczyzna |
48% |
Brak przełożonego |
2% |
Kobiety dominują przy tym na stanowiskach specjalistek w ramach zespołów podległych managerom. W branży finansowo-księgowej 56 proc. respondentów wskazało, że większość ich współpracowników – członków zespołu – to kobiety:
Płeć członków zespołu, w którym pracujesz
W większości kobiety |
56% |
W większości mężczyźni |
20% |
Równa liczba kobiet i mężczyzn |
24% |
Kobiety mają coraz większy apetyt na sukces
Mniejszy odsetek kobiet na stanowiskach kierowniczych może wynikać ze sposobu, w jaki firmy planują rozwój talentów oraz awanse w swoich strukturach. Często w rezultacie tych działań kobiety mają mniejsze szanse na realizację ambicji zawodowych oraz rozwój kariery. W konsekwencji kobiety często mierzą niżej niż mężczyźni. Wynika to również z dotychczas zajmowanych przez nie stanowisk. Z badania Hays Poland wynika, że w 2019 r. kobiety były w podobnym stopniu zadowolone z zajmowanego obecnie stanowiska jak mężczyźni, jeśli spojrzeć na rynek pracy ogólnie. Ten pozytywny trend obserwowany jest już od 2018 r. Różnice w poziomie zadowolenia z zajmowanego stanowiska ujawniają się jednak w kontekście branży firmy. Kobiety związane z sektorem finansowo-księgowym nieco niżej oceniają swoją satysfakcję niż panie w innych branżach:
Czy jesteś zadowolony/ zadowolona z poziomu obecnie zajmowanego stanowiska?
Kobiety |
Kobiety – branża finansowo-księgowa |
Mężczyźni |
|
Bardzo zadowolony/a |
16% |
12% |
20% |
Zadowolony/a |
54% |
54% |
46% |
Trudno powiedzieć |
20% |
22% |
22% |
Niezadowolony/a |
7% |
10% |
8% |
Zdecydowanie niezadowolony/a |
3% |
2% |
4% |
Jednocześnie z roku na rok kobiety mają coraz większy apetyt na sukces. W 2019 r. panie, także w branży finansowo-księgowej, częściej niż mężczyźni wskazywały stanowisko dyrektorskie jako oznaczające dla nich sukces. To duża zmiana względem ubiegłych lat, kiedy to stanowiska liderów, dyrektorów i zarządzających wskazywane były najczęściej przez panów, podczas kiedy panie ograniczały swoje aspiracje do ról specjalistycznych, menedżerskich i związanych z kierowaniem niewielkim zespołem:
Jaki poziom stanowiska musisz objąć, aby uważać siebie za osobę, która odniosła sukces?
Kobiety |
Kobiety – branża finansowo-księgowa |
Mężczyźni |
|||
Oznaczające sukces |
Obecnie zajmowane |
Oznaczające sukces |
Obecnie zajmowane |
Oznaczające sukces |
|
Praktykant/ Stażysta |
0% |
2% |
0% |
2% |
0% |
Asystent |
0% |
5% |
0% |
6% |
0% |
Specjalista |
2% |
24% |
2% |
30% |
2% |
Samodzielny Specjalista |
10% |
25% |
16% |
28% |
12% |
Menedżer/ Kierownik |
34% |
28% |
28% |
22% |
22% |
Dyrektor |
28% |
10% |
26% |
6% |
22% |
Dyr. Zarządzający/Prezes Prezes |
14% |
2% |
12% |
2% |
24% |
Właściciel |
10% |
1% |
12% |
2% |
14% |
Inne* |
2% |
3% |
4% |
2% |
6% |
* Wśród innych respondenci wymieniali stanowiska związane z ekspertyzą, nauką, role zarządowe oraz niezależne – np. doradca. Podkreślali również społeczny wymiar sukcesu, niezwiązanego z zajmowanym stanowiskiem oraz fakt, iż nazwa stanowiska ma drugorzędne znaczenie wobec zakresu obowiązków, odpowiedzialności oraz możliwości realizacji swojej ambicji.
Pozytywne zmiany względem zeszłego roku można zaobserwować w zakresie planowania ścieżki kariery. To w dużej mierze efekt rozwiązań wprowadzanych coraz chętniej przez firmy. W rezultacie odsetek pracowników – zarówno kobiet, jak i mężczyzn – posiadających opracowany plan kariery sukcesywnie rośnie. W tym roku aż 76 proc. panów i 74 proc. pań potwierdza, że posiada przynajmniej częściowo opracowaną ścieżkę zawodową, którą chce podążać. Wśród kobiet z branży finansowo-księgowej odsetek ten wynosi 76 proc.:
Czy masz opracowany plan rozwoju kariery?
Tak |
50% |
Nie |
24% |
Częściowo |
26% |
Odwaga w myśleniu o swojej karierze wynika z obserwowanego przez kobiety wsparcia ze strony organizacji. Firmy najczęściej wspierają rozwój swoich pracowników umożliwiając im udział w zewnętrznych kursach i szkoleniach. Pozytywnym sygnałem jest to, że kobiety otrzymują niemal taką samą, dużą szansę na kształcenie i zdobywanie nowych umiejętności jak mężczyźni:
Czy pracodawca pomaga realizować Twój plan rozwoju?
Kobiety |
Kobiety – branża finansowo-księgowa |
Mężczyźni |
|
Tak |
38% |
32% |
44% |
Przynajmniej częściowo |
28% |
34% |
27% |
Nie |
34% |
34% |
29% |
Niestety w branży finansowo-księgowej możliwość uczestniczenia w kursach i szkoleniach, zarówno tych zewnętrznych jak i wewnętrznych, ma mniej kobiet – odpowiednio 56 i 46 proc.:
W jaki sposób pracodawca pomaga realizować Twój plan rozwoju?*
Kobiety |
Kobiety – branża finansowo-księgowa |
Mężczyźni |
|
Umożliwia uczestnictwo w zewnętrznych kursach i szkoleniach |
70% |
56% |
72% |
Oferuje doradztwo w zakresie planowania kariery lub mentoring |
24% |
26% |
34% |
Organizuje wewnętrzne szkolenia |
55% |
46% |
52% |
Dokonuje regularnej oceny moich wyników |
58% |
54% |
68% |
Przedstawia ścieżki kariery w organizacji i perspektywy awansu |
32% |
36% |
37% |
Inne** |
10% |
8% |
14% |
* Procenty nie sumują się do 100, ponieważ można było zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź.
Kobiety – równie często jak mężczyźni – starały się o promocję w 2019 r (odpowiednio 38 i 35 proc.). Otrzymywały ją również podobnie często jak mężczyźni (odpowiednio 18 i 20 proc. w trakcie 6-12 miesięcy poprzedzających datę wzięcia udziału w badaniu). Odsetek kobiet z branży finansowo-księgowej, które ubiegały się o awans wynosił jeszcze więcej, bo 40 proc. 18 procentom udało się uzyskać promocję (w trakcie 6-12 miesięcy poprzedzających datę wzięcia udziału w badaniu):
Czy w trakcie ostatnich 12 miesięcy ubiegałaś się o awans?
Tak |
40% |
Nie |
60% |
Kiedy ostatnio awansowałaś?
Mniej niż 6 miesięcy temu |
22% |
6-12 miesięcy temu |
18% |
1-2 lata temu |
28% |
2-5 lat temu |
20% |
Kobiety na finansowym szczycie?
Wyniki badania Hays Poland zdają się wskazywać, iż jest szansa na to, że rynek pracy i świat finansów, także na poziomie zarządów firm, będzie bardziej sfeminizowany. Czy istnieje jednak na to jakaś recepta? – Firmy i organizacje powinny inwestować w kobiety, zapraszając je do udziału w różnych ciekawych, ale i trudnych projektach, które prowadzone są w firmie, pozwalając im w ten sposób rozwinąć skrzydła i zbudować pewność siebie. Dzięki temu powstaną kolejne pokolenia liderów, w których kobiety będą stanowiły znaczący odsetek – mówi Alicja Dworowska ACMA, CGMA, Financial Accounting Director, Accelerated Enrollment Solutions. Co więcej, w miarę postępującej automatyzacji i robotyzacji w świecie biznesu i finansów na znaczeniu będą zyskiwać kompetencje miękkie, które bardzo często są domeną kobiet. – Jak wynika z raportu przygotowanego przez World Economic Forum, na przestrzeni najbliższych lat zmieni się profil najbardziej pożądanych kompetencji pracowników. Już w tym roku na znaczeniu zyska między innymi inteligencja emocjonalna oraz elastyczność poznawcza. Dla specjalistów z dziedziny finansów zmieniające się środowisko stanowi ogromną szansę wyjścia poza dotychczasową, techniczną strefę komfortu i wykorzystania rozwijających się technologii jako sposobu na tworzenie wartości dla swoich organizacji – mówi Jakub Bejnarowicz, dyrektor regionalny na Europę, CIMA. – Jednak jak okryliśmy opracowując wraz z KPMG International raport Finance transformation: the human perspective, u specjalistów z dziedziny finansów istnieje duża luka kompetencyjna nie tylko w zakresie umiejętności cyfrowych, ale także społecznych. Zaledwie 3 proc. dyrektorów finansowych uważa, że osoby piastujące funkcje finansowe w ich organizacjach posiadają obecnie niezbędne kompetencje. Dlatego muszą one doskonalić nowe umiejętności i kompetencje, aby być konkurencyjnymi w cyfrowym świecie. Muszą także rozwinąć swoje umiejętności społeczne i komercyjne, aby lepiej prowadzić narrację biznesu, generować nowe rozwiązania biznesowe oraz skutecznie współpracować z kolegami z całej organizacji i zewnętrznymi interesariuszami. W tym kobiety mogą wieść prym – dodaje Jakub Bejnarowicz. – W tych zmiennych czasach finanse muszą inwestować w kapitał ludzki. Musimy zatrudniać osoby, które są nastawione na rozwój i które potrafią przystosować się do zmieniających się warunków otoczenia. Nie wystarczy być dobrym w Excelu i znać zasady rachunkowości, lecz trzeba mieć także tzw. organizacyjne IQ, tj. umiejętność adaptacji do zmian i odporność psychiczną na te zmiany – potwierdza i dodaje Alicja Dworowska.